Uitspraak
RECHTBANK DEN HAAG
Zittingsplaats Rotterdam
Bestuursrecht
zaaknummer: NL25.22125
uitspraak van de enkelvoudige kamer in de zaak tussen
[eiser] , V-nummer: [v-nummer] , eiser
(gemachtigde: mr. E.S. van Aken),
en
de Minister van Asiel en Migratie, verweerder
(gemachtigde: mr. R.R. Scholtens).
Inleiding
1. In deze uitspraak beoordeelt de rechtbank het beroep van eiser tegen het niet in behandeling nemen van de aanvraag tot het verlenen van een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd. Verweerder heeft de aanvraag met het bestreden besluit van 14 mei 2025 niet in behandeling genomen omdat België verantwoordelijk is voor de aanvraag.
2. De rechtbank heeft het beroep op 19 juni 2025 op zitting behandeld. Hieraan hebben deelgenomen: eiser, de gemachtigde van eiser, A. Jamal Abdilahi als tolk en de gemachtigde van verweerder.
Beoordeling door de rechtbank
3. De rechtbank beoordeelt het niet in behandeling nemen van de asielaanvraag van eiser. Zij doet dat aan de hand van de argumenten die eiser heeft aangevoerd, de beroepsgronden.
4. De rechtbank verklaart het beroep gegrond. Hierna legt de rechtbank uit hoe zij tot dit oordeel komt en welke gevolgen dit oordeel heeft.
Totstandkoming van het besluit
5. De Europese Unie heeft gezamenlijke regelgeving over het in behandeling nemen van asielaanvragen. Die staat in de Dublinverordening. Op grond van de Dublinverordening neemt verweerder een asielaanvraag niet in behandeling als is vastgesteld dat een andere lidstaat verantwoordelijk is voor de behandeling daarvan. [1] In dit geval heeft Nederland bij België een verzoek om terugname gedaan. België heeft dit verzoek aanvaard.
De beroepsgronden van eiser
6. Eiser betoogt, kort gezegd, dat verweerder zijn asielaanvraag op grond van artikel 17 van de Dublinverordening in behandeling moet nemen, omdat ten aanzien van België niet van het interstatelijk vertrouwensbeginsel kan worden uitgegaan. Eiser is een alleenstaande, meerderjarige, niet-kwetsbare mannelijke asielzoeker en er zullen voor hem feitelijk geen opvangmogelijkheden en overige voorzieningen zijn in België.
Het oordeel van de rechtbank
7. Niet in geschil is dat eiser een alleenstaande, meerderjarige, niet-kwetsbare mannelijke asielzoeker is.
8. In de tussenuitspraak van 19 juli 2024, ECLI:NL:RBDHA:2024:11372, heeft de meervoudige kamer van deze rechtbank en zittingsplaats (de meervoudige kamer) geoordeeld dat uit de beschikbare landeninformatie concrete aanwijzingen volgen dat alleenstaande, meerderjarige, niet-kwetsbare mannelijke asielzoekers bij overdracht aan België een reëel risico lopen om langdurig verstoken te blijven van opvang en op straat te moeten leven en, daarmee, om buiten hun eigen wil en keuzes om terecht te komen in een toestand van zeer verregaande materiële deprivatie waardoor zij niet kunnen voorzien in de belangrijkste basisbehoeften, hetgeen in strijd is met artikel 4 van het Handvest en artikel 3 van het EVRM. De meervoudige kamer heeft verweerder in de tussenuitspraak in de gelegenheid gesteld om de geconstateerde gebreken in het daar voorliggende besluit te herstellen, wat verweerder kon doen door nader onderzoek te verrichten in België naar de opvangsituatie voor alleenstaande, meerderjarige, niet-kwetsbare mannelijke asielzoekers en, vervolgens, aan de hand van de resultaten van dat onderzoek deugdelijk te motiveren dat ten aanzien van België ook voor wat betreft die categorie asielzoekers nog altijd van het interstatelijk vertrouwensbeginsel kan worden uitgegaan. Nadat verweerder te kennen had gegeven dat hij geen gebruik wenst te maken van de gelegenheid om de door de meervoudige kamer geconstateerde gebreken te herstellen, heeft de meervoudige kamer bij einduitspraak van 21 augustus 2024, ECLI:NL:RBDHA:2024:13861, het beroep gegrond verklaard, het daar voorliggende besluit vernietigd en verweerder opgedragen een nieuw besluit te nemen op de asielaanvraag. Daarbij heeft de meervoudige kamer overwogen dat indien verweerder het nader onderzoek in België niet verricht, hij de vreemdeling niet mag overdragen aan België en de asielaanvraag in behandeling moet nemen. Met deze tussen- en einduitspraak is de meervoudige kamer afgeweken van de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (Afdeling) van 13 maart 2024, ECLI:NL:RVS:2024:896.
9. Verweerder heeft tegen de tussen- en einduitspraak van de meervoudige kamer hoger beroep ingesteld bij de Afdeling. In de hogerberoepsprocedure heeft verweerder, naar aanleiding van schriftelijke vragen van de Afdeling, nadere informatie ingewonnen over de opvangsituatie in België bij de directeur-generaal van Fedasil. In de brief van
25 november 2024 heeft de directeur-generaal van Fedasil antwoord gegeven op een negental (door de Afdeling gestelde en door verweerder doorgestuurde) vragen. Die antwoordbrief heeft verweerder ook in deze procedure overgelegd. Daarnaast heeft verweerder in deze procedure brieven van 11 maart 2025 (met bijlagen), 24 maart 2025
(met bijlage) en 25 maart 2025 overgelegd, waarin verweerder antwoord heeft gegeven op vragen die aanvullend op 14 januari 2025 door de Afdeling zijn gesteld. In het verweerschrift stelt verweerder zich, onder verwijzing naar de genoemde informatie, de hiervoor genoemde uitspraak van de Afdeling van 13 maart 2024, de uitspraak van de Afdeling van 27 juni 2024, ECLI:NL:RVS:2024:2631, en uitspraken van verschillende zittingsplaatsen van deze rechtbank op het standpunt dat ten aanzien van België (nog steeds) van het interstatelijk vertrouwensbeginsel kan worden uitgegaan.
25 november 2024 heeft de directeur-generaal van Fedasil antwoord gegeven op een negental (door de Afdeling gestelde en door verweerder doorgestuurde) vragen. Die antwoordbrief heeft verweerder ook in deze procedure overgelegd. Daarnaast heeft verweerder in deze procedure brieven van 11 maart 2025 (met bijlagen), 24 maart 2025
(met bijlage) en 25 maart 2025 overgelegd, waarin verweerder antwoord heeft gegeven op vragen die aanvullend op 14 januari 2025 door de Afdeling zijn gesteld. In het verweerschrift stelt verweerder zich, onder verwijzing naar de genoemde informatie, de hiervoor genoemde uitspraak van de Afdeling van 13 maart 2024, de uitspraak van de Afdeling van 27 juni 2024, ECLI:NL:RVS:2024:2631, en uitspraken van verschillende zittingsplaatsen van deze rechtbank op het standpunt dat ten aanzien van België (nog steeds) van het interstatelijk vertrouwensbeginsel kan worden uitgegaan.
10. De rechtbank is van oordeel dat de door verweerder verstrekte informatie geen wezenlijk ander beeld schetst van de opvangsituatie voor alleenstaande, meerderjarige, niet-kwetsbare mannelijke asielzoekers in België dan de informatie die bij de tussen- en einduitspraak van de meervoudige kamer van 19 juli 2024 en 21 augustus 2024 is betrokken. Er is nog altijd een tekort aan reguliere opvangplekken en asielzoekers waarvoor niet direct opvang beschikbaar is, worden nog steeds ingeschreven op een wachtlijst. Dit volgt ook uit het rapport van Amnesty International van 2 april 2025 [2] . Hoewel verweerder er terecht op wijst dat uit de overgelegde informatie volgt dat na augustus 2024 sprake is geweest van een aanmerkelijke afname van het aantal ingeschreven personen op de wachtlijst, van 3.900 op 21 augustus 2024 tot 2.650 op 14 november 2024, is het aantal personen dat wacht op reguliere opvang daarna weer opgelopen tot 2.928 op 3 maart 2025. Ter zitting heeft verweerder verklaard dat er volgens de meest recente informatie van Fedasil op 14 april 2025 2600 personen op de wachtlijst stonden. Daargelaten dat verweerder hiervan geen stukken heeft overgelegd, wijkt dit aantal niet zodanig af van de cijfers van 3 maart 2025 dat dit tot andere conclusies moet leiden. Voor zover verweerder stelt dat redelijkerwijs verwacht kan worden dat voor deze groep wordt voorzien in voldoende nood- en daklozenopvang, acht de rechtbank dit op basis van de verstrekte informatie niet aannemelijk. De 2.000 noodopvangplaatsen zijn (lang) niet voldoende, terwijl de door verweerder gestelde 5.045 plaatsen in de daklozenopvang niet alleen bestemd zijn voor asielzoekers, maar ook voor de vele duizenden andere dak- en thuislozen die België kent. Het is onduidelijk hoeveel van deze plekken toegewezen worden aan asielzoekers. Voorts is de wachttijd voor het verkrijgen van reguliere opvang nu weliswaar korter dan voorheen – op basis van (de bijlage bij) de brief van 24 maart 2025 en de brief van 25 maart 2025 gaat de rechtbank uit van een wachttijd van ongeveer vier maanden – , maar dat is naar het oordeel van de rechtbank nog steeds aan te merken als langdurig. Voor zover verweerder nog heeft gewezen op de aanhoudende inspanningen van de Belgische autoriteiten om nieuwe reguliere opvangplaatsen te realiseren en op de toenemende instroom van asielzoekers waar België mee te maken heeft, doen, zoals de meervoudige kamer al heeft geoordeeld in de uitspraak van 19 juli 2024, de inspanningen van de autoriteiten van België niet af aan de concrete aanwijzingen dat de categorie asielzoekers waartoe eiser behoort een reëel risico loopt om langdurig verstoken te blijven van opvang. Ondanks de inspanningen van de Belgische autoriteiten zijn er immers al een tijd lang flink te weinig opvangplekken om alleenstaande, meerderjarige, niet-kwetsbare mannelijke asielzoekers binnen redelijke termijn op te vangen. Deze situatie is nu niet wezenlijk anders.
11. Uit het voorgaande volgt dat verweerder met de verstrekte informatie er niet in is geslaagd om de concrete aanwijzingen dat alleenstaande, meerderjarige, niet-kwetsbare mannelijke asielzoekers bij overdracht aan België een reëel risico lopen om langdurig verstoken te blijven van opvang en op straat te moeten leven en, daarmee, om buiten hun eigen wil en keuzes om terecht te komen in een toestand van zeer verregaande materiële deprivatie waardoor zij niet kunnen voorzien in de belangrijkste basisbehoeften, te weerleggen. Dat dit leidt tot schrijnende situaties blijkt uit genoemd rapport van Amnesty International. Het door verweerder in het bestreden besluit ingenomen standpunt dat ten aanzien van België voor wat betreft alleenstaande, meerderjarige, niet-kwetsbare mannelijke asielzoekers, zoals eiser, van het interstatelijk vertrouwensbeginsel kan worden uitgegaan, berust daarom niet op een zorgvuldige voorbereiding en evenmin op een deugdelijke motivering. De beroepsgrond slaagt.
Conclusie en gevolgen
12. Het beroep is gezien het voorgaande gegrond. De rechtbank zal het bestreden besluit vernietigen wegens strijd met de artikelen 3:2 en 3:46 van de Algemene wet bestuursrecht.
13. De rechtbank draagt verweerder op om met inachtneming van deze uitspraak een nieuw besluit te nemen op de asielaanvraag van eiser. Daarbij dient verweerder de volgende aanwijzingen in acht te nemen.
- Indien verweerder overweegt om de asielaanvraag van eiser opnieuw niet in behandeling te nemen, dan geldt dat hij dat alleen kan doen als uit nieuw bij de Belgische autoriteiten (te) verricht(en) onderzoek naar voren komt dat de opvangsituatie voor alleenstaande, meerderjarige, niet-kwetsbare mannelijke asielzoekers wezenlijk is verbeterd ten opzichte van de situatie zoals die in de tussen- en einduitspraak van de meervoudige kamer en in deze uitspraak is beoordeeld. Anders gezegd: verweerder kan slechts dan de asielaanvraag van eiser opnieuw niet in behandeling nemen als uit nieuw in België (te) verricht(en) onderzoek volgt dat alleenstaande, meerderjarige, niet-kwetsbare mannelijke asielzoekers niet meer een reëel risico lopen om in groten getale langdurig verstoken te blijven van opvang. Uiteraard dient verweerder dat dan wel deugdelijk te motiveren, waarbij hij ook eisers individuele omstandigheden, waaronder zijn ervaringen met het niet krijgen van opvang in België, dient te betrekken. Indien verweerder deze route wil bewandelen, dan dient hij binnen vier weken na de dag van bekendmaking van deze uitspraak een nieuw besluit te nemen.
- Indien er binnen voormelde beslistermijn geen nieuwe informatie uit België is waaruit blijkt dat de opvangsituatie voor de vermelde categorie asielzoekers wezenlijk is verbeterd, dan mag verweerder eiser niet overdragen aan België. Verweerder dient eiser dan op te nemen in de nationale procedure. Dat dient verweerder uiterlijk op de laatste dag van de hiervoor gegeven beslistermijn van vier weken aan eiser bekend te maken. Vervolgens dient verweerder in het nieuw te nemen besluit inhoudelijk op de asielaanvraag van eiser te beslissen, binnen de wettelijke beslistermijn (artikel 42 van de Vw). Uiteraard kan verweerder ook eerder dan tegen het einde van de beslistermijn van vier weken besluiten om eiser op te nemen in de nationale procedure.
Kortom: binnen vier weken na de dag van bekendmaking van deze uitspraak dient verweerder ofwel een nieuw besluit tot het niet in behandeling nemen van de asielaanvraag bekend te maken met inachtneming van de hiervoor vermelde aanwijzingen (waaronder de aanwijzing dat er nieuwe informatie uit België moet zijn), ofwel aan eiser bekend te maken dat hij wordt opgenomen in de nationale procedure.
14. De rechtbank ziet aanleiding om verweerder te veroordelen in de proceskosten die eiser heeft gemaakt. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 1.814,- (1 punt voor het indienen van het beroepschrift en 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 907,- en een wegingsfactor 1).
Beslissing
De rechtbank:
- verklaart het beroep gegrond;
- vernietigt het bestreden besluit;
- draagt verweerder op een nieuw besluit te nemen op de asielaanvraag van eiser met inachtneming van de overwegingen en aanwijzingen in deze uitspraak;
- veroordeelt verweerder tot betaling van € 1.814,- aan proceskosten aan eiser.
Deze uitspraak is gedaan door mr. G.A. Bouter-Rijksen, rechter, in aanwezigheid van mr. W. Roozeboom, griffier.
De uitspraak is uitgesproken in het openbaar en bekendgemaakt op:
Informatie over hoger beroep
Een partij die het niet eens is met deze uitspraak, kan een hogerberoepschrift sturen naar de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State waarin wordt uitgelegd waarom deze partij het niet eens is met de uitspraak. Het hogerberoepschrift moet worden ingediend binnen 1 week na de dag waarop deze uitspraak is verzonden. Kan de indiener de behandeling van het hoger beroep niet afwachten, omdat de zaak spoed heeft, dan kan de indiener de voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State vragen om een voorlopige voorziening (een tijdelijke maatregel) te treffen.