Uitspraak
GERECHTSHOF DEN HAAG
Team Belastingrecht
meervoudige kamer
nummers BK-15/01095 en BK-15/01096
uitspraak van 1 maart 2017
in het geding tussen:
[X] te [Z] , belanghebbende,
en
de inspecteur van de Belastingdienst, kantoor Den Haag, de Inspecteur,
inzake het hoger beroep van belanghebbende tegen de uitspraken van de rechtbank Den Haag van 16 november 2015, nummers SGR 15/1463 en SGR 15/1464, betreffende de hierna te melden aanslagen en beschikkingen.
Aanslagen, beschikkingen, bezwaar en geding in eerste aanleg
2003 (BK-15/01095, SGR 15/1463)
1.1.
De Inspecteur heeft op 30 november 2006 aan belanghebbende voor het jaar 2003 een aanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (IB/PVV 2003) opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 350.000. Voorts is bij beschikking een verzuimboete van € 113 opgelegd en is, eveneens bij beschikking, € 904 heffingsrente in rekening gebracht.
2005 (BK-15/01096, SGR 15/1464)
1.2.
De Inspecteur heeft op 27 januari 2008 aan belanghebbende voor het jaar 2005 een aanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (IB/PVV 2005) opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 100.000 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 25.000. Voorts is bij beschikking € 4.637 heffingsrente in rekening gebracht.
Beide jaren
1.3.
De Inspecteur heeft bij uitspraken op bezwaar van 3 januari respectievelijk 3 april 2008 de bezwaren ongegrond verklaard.
1.4.
De rechtbank heeft de hiertegen gerichte beroepen bij uitspraak van 28 april 2009, AWB 08/8407 (2003) en AWB 08/8413 (2005) niet-ontvankelijk verklaard. Het Hof heeft bij uitspraak van 9 oktober 2009, BK-09/00281 en BK-09/00282 de uitspraak van de rechtbank bevestigd. Bij arresten van 24 december 2010, nummers 09/04801 en 09/04802 ECLI:NL:HR:2010: BO8495 en BO8496 zijn de cassatieberoepen door de Hoge Raad gegrond verklaard en zijn de zaken verwezen naar het gerechtshof te Amsterdam.
1.5.
Het gerechtshof Amsterdam heeft op 17 oktober 2013, nummers 10/00962 en 10/00963, ECLI:NL:GHAMS:2013:4006 en 4007, het beroep ontvankelijk verklaard en de zaak voor een inhoudelijke behandeling teruggewezen naar de rechtbank Den Haag.
1.6.
Belanghebbende heeft tegen de uitspraken van het gerechtshof Amsterdam beroep in cassatie ingesteld. Bij arrest van 25 april 2014, nummers 13/05574 en 13/05575, ECLI:NL:HR:2014:1005 en ECLI:NL:HR:2014:1007, heeft de Hoge Raad de beroepen in cassatie, met toepassing van artikel 81 Wet op de Rechterlijke Organisatie, ongegrond verklaard.
1.7.
De rechtbank heeft bij de thans bestreden uitspraken het beroep van belanghebbende tegen beide uitspraken op bezwaar ongegrond verklaard en de Staat, de Minister van Veiligheid en Justitie, veroordeeld tot betaling van een immateriële schadevergoeding van € 3.000.
Loop van het geding in hoger beroep
2.1.
Belanghebbende heeft tegen de uitspraken van de rechtbank hoger beroep ingesteld. De griffier heeft per zaak een griffierecht geheven van € 123.
De Raad voor de Rechtspraak heeft een verweerschrift ingediend. Bij brief van 21 januari 2016 heeft het Hof aan de Inspecteur het beroepschrift met de gronden gezonden en heeft hem in de gelegenheid gesteld binnen zes weken doch uiterlijk 3 maart 2016 een verweerschrift in te dienen. Blijkens op de website van Post NL ingewonnen informatie is deze brief op 22 januari 2016 bij de Inspecteur bezorgd. Van de Inspecteur heeft het Hof geen verweerschrift ontvangen. Bij brief van 1 april 2016, ingekomen op 4 april 2016, heeft belanghebbende over de gevolgen hiervan een brief gezonden aan het Hof, waarvan een kopie aan de Inspecteur is gezonden op 6 april 2016.
2.2.
Bij brief ingekomen op 1 februari 2016 heeft belanghebbende verzocht de behandeling van de zaken over te dragen aan een ander Hof. Dit verzoek is bij brief van 1 februari 2016 afgewezen. De mondelinge behandeling van de zaken heeft plaatsgehad ter zitting van het Hof van 31 augustus 2016 gehouden te Den Haag. Partijen zijn verschenen. De zaken zijn gezamenlijk behandeld met de zaak BK-15/01097 betreffende de navorderingaanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen 2003 van [Y] . Van het ter zitting verhandelde is door de griffier een proces-verbaal opgemaakt.
2.3.
Het Hof heeft van belanghebbende na sluiting van het onderzoek op 17 oktober 2016 een brief ontvangen waarin zij heeft verzocht de Staat te veroordelen tot een aanvullend bedrag aan vergoeding voor immateriële schade geleden wegens lange duur van de procedure. Het Hof heeft hierin geen aanleiding gezien het onderzoek te heropenen. Evenmin is dat het geval met het faxbericht van 14 februari 2017.
Vaststaande feiten
3. Op grond van de stukken van het geding en het ter zitting verhandelde gaat het Hof in hoger beroep uit van de volgende feiten:
3.1.
Belanghebbende is gehuwd met [Y] . Tot en met 31 december 2003 is belanghebbende (mede-)eigenaar van het schoonmaakbedrijf [A] (de onderneming). Per 1 januari 2004 is [A] BV (de BV) opgericht. Het schoonmaakbedrijf is in de BV ingebracht. Belanghebbende is 50%-aandeelhouder van de BV.
3.2.
Uit de jaarstukken van de onderneming volgt dat in 2003 een omzet is behaald van € 1.542.716 en een resultaat vóór belasting van € 799.897 dan wel € 807.400. Uit de jaarstukken voor het jaar 2004 volgt dat de BV een omzet heeft behaald van € 1.893.466 en een resultaat vóór belasting van € 80.989. Over het jaar 2005 zijn geen omzet- en winstcijfers overgelegd. De grootste klant van de onderneming en de BV is [B] BV (C).
3.3.
Belanghebbende heeft voor het jaar 2003 geen aangifte inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen gedaan. Met betrekking tot het belastingjaar 2005 heeft belanghebbende een nihilaangifte ingediend.
3.4.
Met dagtekening 21 december 2006 heeft de toenmalige gemachtigde van belanghebbende een aangiftebiljet inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen 2003 ingediend waarin een winst uit onderneming voor ondernemersaftrek van € 389.770 is vermeld.
3.5.
Met dagtekening 16 november 2007 is over het tijdvak 1 januari 2002 tot en met
31 december 2003 aan de echtgenoot van belanghebbende een naheffingsaanslag loonbelasting en premie volksverzekeringen opgelegd naar een te betalen bedrag van € 318.609
(€ 163.072 over 2002 en € 155.537 over 2003). Deze naheffingsaanslag staat onherroepelijk vast.
3.6.
Tot de gedingstukken behoort een verzamelloonstaat van de BV over het jaar 2005, gedateerd 13 oktober 2015. Hierin is onder “Loon-LH” voor belanghebbende [€] 109.234,06 vermeld en onder “LH” (loonheffing) [€] 47.153,08. Het totaalbedrag onder “Loon-LH” bedraagt [€] 874.962,17 en het totaal “LH” [€] 223.701,62. Tevens is een aangiftebiljet loonbelasting/premie volksverzekeringen overgelegd waaruit aangifte naar een bedrag van € 223.701 volgt. Belanghebbende heeft bankafschriften overgelegd en een opsomming gegeven van aan de Belastingdienst betaalde bedragen loonbelasting. Volgens de opsomming is
€ 223.710 betaald.
Omschrijving geschil in hoger beroep, standpunten van partijen en conclusies
4.1.
In geschil is het antwoord op de volgende vragen:
Heeft de rechtbank met juistheid beslist dat belanghebbende niet de vereiste aangifte heeft gedaan en daaraan terecht de gevolgtrekking verbonden dat de bewijslast dient te worden omgekeerd en verzwaard?
Bij bevestigende beantwoording van de vragen onder 1: Heeft de Inspecteur aannemelijk gemaakt dat de aanslagen berusten op een redelijke schatting van de door belanghebbende in 2003 en in 2005 behaalde belastbare inkomens uit werk en woning?
Heeft de Rechtbank terecht beslist dat belanghebbende niet heeft doen blijken dat de aanslagen IB/PVV 2003 en IB/PVV 2005 op een te hoog bedrag is vastgesteld?
Heeft de Rechtbank de vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn terecht voor alle beroepen samen vastgesteld op € 3.000?
Dient de Inspecteur te worden veroordeeld in de werkelijke proceskosten die belanghebbende in verband met de verwijzingsprocedure bij de rechtbank en de hoger beroepsprocedure voor dit Hof heeft gemaakt?
De vragen 1 tot en met 4 worden door belanghebbende ontkennend en vraag 5 bevestigend beantwoord en door de Inspecteur in tegenovergestelde zin. Voorts stelt belanghebbende zich op het standpunt dat hetgeen door de Inspecteur ter zitting is opgemerkt, buiten beschouwing moet blijven, omdat hij geen verweerschrift heeft ingediend.
4.2.
Belanghebbende voert – zakelijk weergegeven – het volgende aan:
De Inspecteur heeft geen verweerschrift ingediend. Het niet indienen van een verweerschrift heeft tot gevolg dat hetgeen als reactie door de Inspecteur op het hoger beroepschrift wordt aangevoerd in zijn pleitnota en tijdens de mondelinge behandeling naar voren is gebracht door het Hof bij de beoordeling van het geschil buiten beschouwing moet worden gelaten
De rechtbank heeft ten onrechte overwogen dat niet de vereiste aangifte is gedaan en omkering van de bewijslast toegepast. De Inspecteur heeft toegezegd dat hij de informatie die belanghebbende heeft toegezonden zal bekijken. Ondanks gedane toezeggingen heeft de Inspecteur geen ambtshalve vermindering toegepast.
Voor 2005 heeft belanghebbende een nihilaangifte gedaan en deze is juist gelet op het feit dat de ingehouden loonbelasting terecht is verrekend.
De Inspecteur heeft de belastbare inkomens van belanghebbende en de echtgenoot niet redelijk geschat, omdat er geen rekening mee is gehouden dat goodwill in dit geval niet overdraagbaar is. Er is dus geen stakingswinst.
Voor het belastingjaar 2005 moet rekening worden gehouden met de inhouding van loonbelasting hetgeen blijkt uit een door belanghebbende overgelegde kopie van de verzamelloonstaat. De rechtbank had die stelling niet als tardief ter zijde mogen stellen.
De Inspecteur heeft onrechtmatig gehandeld door ook nu bij een onjuiste schatting van het belastbaar inkomen te blijven en is deswege een vergoeding verschuldigd voor de werkelijke kosten van rechtsbijstand.
Voor het jaar 2005 is de immateriële schadevergoeding ten onrechte gematigd. Het geschil voor 2003 ziet op verwerping van de boekhouding van de eenmanszaak. Voor het jaar 2005 ziet het geschil op afdracht van loonbelasting. Het gaat niet om in hoofdzaak dezelfde onderwerpen en hetzelfde feitencomplex. De schadevergoeding van € 500 per half jaar had niet voor beide procedures gezamenlijk moeten worden toegekend.
4.3.
De Inspecteur heeft de standpunten van belanghebbende gemotiveerd bestreden.
4.4.
Voor de gronden waarop partijen hun standpunten doen steunen verwijst het Hof naar de gedingstukken.
4.5.
Het hoger beroep van belanghebbende strekt tot vermindering van de navorderingsaanslagen IB/PVV 2003 en 2005 tot nihil, tot toekenning van een integrale proceskostenvergoeding en tot toekenning van een afzonderlijke vergoeding voor immateriële schade in de procedure tegen de navorderingsaanslag IB/PVV voor het jaar 2005.
4.6.
De Inspecteur heeft geconcludeerd tot bevestiging van de uitspraak van de rechtbank voor wat betreft de navorderingsaanslag IB/PVV 2003 en voor wat betreft de navorderingsaanslag IB/PVV 2005 tot handhaving van het inkomen uit werk en woning op € 100.000 en vermindering van het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen tot € 18.000 alsmede tot afwijzing van het verzoek tot vergoeding van integrale proceskosten.
4.7.
De Raad voor de Rechtspraak heeft gerefereerd aan het oordeel van het Hof.
Oordeel van de rechtbank
5. De rechtbank heeft de beroepen ongegrond verklaard en daartoe het volgende overwogen:
“
Omkering bewijslast
Omkering bewijslast
10. Verweerder heeft het standpunt ingenomen dat, nu eiseres voor het jaar 2003 de vereiste aangifte niet heeft gedaan, de aanslag met omkering van de bewijslast moet worden vastgesteld. Voor het jaar 2005 is door eiseres een nihilaangifte ingediend. Verweerder heeft zich in verband daarmee op het standpunt gesteld dat ook voor dat jaar niet de vereiste aangifte is gedaan zodat de bewijslast dient te worden omgekeerd.
11. Ingevolge het bepaalde in artikel 27e, eerste volzin, aanhef, onderdeel a, en slot van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (Awr) moet het beroep ongegrond worden verklaard indien de vereiste aangifte niet is gedaan, tenzij is gebleken dat en in hoeverre de uitspraak op het bezwaar onjuist is. De rechtbank overweegt dat verweerder zich terecht op het standpunt stelt dat eiseres over het jaar 2003 de vereiste aangifte niet heeft gedaan. De omstandigheid dat eiseres in bezwaar alsnog een aangiftebiljet heeft ingediend, maakt niet dat alsnog de vereiste aangifte is gedaan. Met betrekking tot het belastingjaar 2005 geldt dat eiseres in dat jaar 50%-aandeelhouder van de BV was. Gelet op het feit dat de BV een goedlopende onderneming met een aanzienlijke omzet dreef, is het onaannemelijk dat eiseres geen enkel inkomen heeft genoten uit de BV. Dit leidt ertoe dat de volgens de aangifte verschuldigde belasting (nihil) zowel op zichzelf beschouwd als verhoudingsgewijs aanzienlijk lager is dan de werkelijk verschuldigde belasting. Dit brengt mee dat eiseres met het doen van een nihilaangifte over het belastingjaar 2005 de vereiste aangifte niet heeft gedaan. Nu vaststaat dat eiseres de vereiste aangiften over de jaren 2003 en 2005 als bedoeld in artikel 8 van de Awr niet heeft gedaan, zijn de aanslagen terecht met toepassing van omkering van de bewijslast vastgesteld.
12. Het ligt dan vervolgens op de weg van eiseres om te doen blijken dat en in hoeverre de uitspraken op bezwaar onjuist zijn. Met hetgeen zij heeft aangevoerd en met de door haar overgelegde stukken heeft eiseres dit naar het oordeel van de rechtbank echter niet overtuigend aangetoond. Eiseres heeft geen bewijs overgelegd waaruit blijkt dat de onder 3 genoemde omzet- en winstcijfers uit de jaarstukken onjuist zijn. Nu de aanslagen voornamelijk zijn gebaseerd op deze cijfers heeft eiseres niet aangetoond dat deze aanslagen op een te hoog bedrag zijn vastgesteld. Met het ter zitting overleggen van een print, gedateerd 8 mei 2008, van een aangifte IB/PVV 2005 waarin onder andere een loon uit dienstbetrekking van € 109.234 is opgenomen, toont zij niet aan dat zij de aangifte ook daadwerkelijk in deze vorm heeft ingediend zodat daaruit niet kan worden geconcludeerd dat zij de vereiste aangifte heeft gedaan. Dat de aangifte daadwerkelijk in deze vorm is ingediend, acht de rechtbank ook niet waarschijnlijk. Immers, indien deze gegevens verweerder bekend waren geweest ten tijde van het opleggen van de aanslag zou verweerder de aanslag met inachtneming van dit inkomensgegeven hebben vastgesteld.
Redelijke schatting
13. De rechtbank dient vervolgens nog wel te beoordelen of verweerder aannemelijk maakt dat de aanslagen berusten op een redelijke schatting. De rechtbank is van oordeel dat deze vraag bevestigend dient te worden beantwoord en overweegt dienaangaande het volgende.
14. Verweerder maakt, met de door hem ingebrachte stukken en zijn verklaring ter zitting, aannemelijk dat de aanslagen niet op een te hoog bedrag zijn vastgesteld. Ter zitting is weliswaar vast komen te staan dat met betrekking tot het belastingjaar 2003 tussen partijen geen geschil meer bestaat over de hoogte van het box 3-inkomen, het in aftrek te brengen bedrag aan extra loonkosten van € 114.589 en de te vormen voorziening van € 155.537, maar verweerder heeft zich terecht op het standpunt gesteld dat uit de in het geding gebrachte winst- en omzetcijfers volgt dat [A] een goedlopende onderneming van substantiële omvang dreef zodat de winst die bij gelegenheid van de staking van [A] is gerealiseerd ten minste het bedrag van de hiervoor genoemde verminderingen beloopt. Verweerder beroept zich in dat verband op interne compensatie. Eiseres heeft, met haar stelling dat de aanslag IB/PVV 2003 te hoog is omdat de relatie met C geen waarde vertegenwoordigde en enkel sprake was van persoonlijke goodwill, het tegendeel niet doen blijken. Met haar stelling ter zitting en het overleggen van een print van de aangifte IB/PVV 2005 zoals opgenomen onder 12 doet eiseres evenmin blijken dat de aanslag IB/PVV 2005 te hoog is vastgesteld. De rechtbank passeert het ter zitting namens eiseres gedane aanbod om alsnog te bewijzen dat over het jaar 2005 loonbelasting is afgedragen. Nog daargelaten dat onduidelijk is gebleven op welke wijze dit aanbod kan bijdragen aan het bewijs dat de aanslag tot een hoog bedrag is vastgesteld, geldt dat het in strijd is met de goede procesorde. Eiseres is immers ruimschoots in de gelegenheid geweest die stukken eerder in de procedure in te brengen. Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat verweerder een redelijke schatting van het inkomen voor de jaren 2003 en 2005 heeft gemaakt.
15. Gelet op wat hiervoor is overwogen dienen de beroepen voor zover gericht tegen de aanslagen en de beschikkingen heffingsrente ongegrond te worden verklaard.
Verzuimboete
16. Met betrekking tot de door verweerder aan eiseres opgelegde verzuimboete van € 113 wegens het niet of niet tijdig doen van de aangifte IB/PVV 2003 overweegt de rechtbank als volgt. Gelet op hetgeen verweerder heeft aangevoerd en onder verwijzing naar hetgeen de rechtbank dienaangaande onder 11 en 12 heeft overwogen, acht de rechtbank door verweerder aannemelijk gemaakt dat eiseres niet (tijdig) aangifte IB/PVV 2003 heeft gedaan. Gelet op het bepaalde in artikel 67a van de Awr en § 21, lid 3, van het Besluit bestuurlijke boeten Belastingdienst (tekst 2003), heeft verweerder terecht een verzuimboete van € 113 opgelegd. De rechtbank acht deze boete, gelet op de omstandigheden van het geval, passend en geboden.
17. Gelet op de uitgangspunten zoals geformuleerd in de uitspraak van het gerechtshof Amsterdam van 2 juli 2009 (ECLI:NL:GHAMS:2009:BJ1298) ziet de rechtbank geen aanleiding voor een matiging van de boete in verband met overschrijding van de redelijke termijn.
Vergoeding van immateriële schade
18. Eiseres heeft verzocht om toekenning van een vergoeding van immateriële schade in verband met de lange behandelingsduur van het geschil.
19. Voor de beantwoording van de vraag of de redelijke termijn is overschreden, wordt aangesloten bij de uitgangspunten die zijn neergelegd in HR 22 april 2005, nr. 37.984, ECLI:NL:HR:2005:AO9006. Dit betekent dat als uitgangspunt geldt dat de berechting van een zaak door de rechtbank niet binnen een redelijke termijn geschiedt indien de rechtbank niet binnen twee jaar nadat die termijn is aangevangen uitspraak doet. De termijn voor hoger beroep en beroep in cassatie bedraagt voor elk van deze fasen twee jaar. Aldus bedraagt de totale redelijke termijn maximaal zes jaar. Een vertraging kan worden gecompenseerd door een voortvarende behandeling eerder in het traject. Onder omstandigheden kan er aanleiding zijn om een langere termijn als redelijk aan te merken. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan de ingewikkeldheid van een zaak, waartoe kan worden gerekend de aard en omvang van de fiscale problematiek en de omvang van het verrichte onderzoek, en de invloed van een belanghebbende op het procesverloop, waartoe bijvoorbeeld het doen van verzoeken om verlenging van gestelde termijnen of uitstel voor (het voldoen aan) uitnodigingen of oproepingen kan worden gerekend. De termijn vangt op grond van de arresten van de Hoge Raad van 10 juni 2011 (nrs. 09/02639, 09/05112 en 09/05113, ECLI:NL:HR:2010:BO5046, ECLI:NL:HR:2010:BO5080 en ECLI:NL:HR:2010:BO5087) in beginsel aan op het moment dat verweerder het bezwaarschrift ontvangt. Als uitgangspunt voor de hoogte van de schadevergoeding hanteert de Hoge Raad een tarief van € 500 per halfjaar dat de redelijke termijn
is overschreden, waarbij het totaal van de overschrijding naar boven wordt afgerond.
20. De rechtbank zal voor de bepaling van de overschrijding van de redelijke termijn uitgaan van het eerste bezwaarschrift. De rechtbank ziet geen aanleiding voor iedere aanslag op zich een schadevergoeding toe te kennen. De ingediende bezwaarschriften hebben immers betrekking op een soortgelijk feitencomplex en de procedures daarover zijn gelijktijdig gevoerd. Niet aannemelijk is dan ook dat eiseres meer spanning en frustratie heeft ondervonden doordat de ingediende bezwaarschriften betrekking hadden op meerdere aanslagen. Het eerste bezwaarschrift is op 9 januari 2007 door verweerder ontvangen. Voor de aanvang van de redelijke termijn wordt dan ook uitgegaan van die datum. Vanaf 9 januari 2007 tot de uitspraak van deze rechtbank zijn 8 jaren en 10 maanden verstreken. Gelet op het overwogene onder 19 bedraagt de redelijke termijn in dit geval in totaal zes jaar. Daarmee is sprake van een overschrijding van de redelijke termijn van twee jaar en tien maanden, naar boven afgerond drie jaar.
21. Nu de overschrijding van de redelijke termijn hoofdzakelijk wordt veroorzaakt door de behandelingsduur bij het gerechtshof Amsterdam en de behandeling bij de rechtbank na terugwijzing, ziet de rechtbank aanleiding de overschrijding toe te rekenen aan de Staat. Gelet hierop zal de rechtbank de Staat (de minister van Veiligheid en Justitie) veroordelen tot het betalen van een schadevergoeding van € 3.000 (6 x € 500) in verband met de overschrijding van de redelijke termijn.
Proceskosten
22. In de enkele omstandigheid dat de beroepsprocedure heeft geleid tot toekenning van een immateriële schadevergoeding ziet de rechtbank geen aanleiding om tot toekenning van een proceskostenvergoeding over te gaan nu van enige verwijtbaarheid aan de zijde van verweerder geen sprake is.”
Beoordeling van het hoger beroep
Het niet indienen van een verweerschrift
6.1.
Het Hof heeft van de Inspecteur voor de zitting geen verweerschrift of nadere stukken ontvangen. Belanghebbende heeft gesteld dat het niet indienen van een verweerschrift tot gevolg dient te hebben dat het Hof voorbij dient te gaan aan hetgeen de Inspecteur als reactie op het hoger beroepschrift heeft aangevoerd in zijn pleitnota’s en tijdens de mondelinge behandeling naar voren heeft gebracht. Het Hof stelt voorop dat de Algemene wet bestuursrecht (Awb) aan het niet (tijdig) indienen van een verweerschrift geen gevolgen verbindt. Artikel 8:31 van de Awb, waarin is bepaald dat de rechter aan het niet overleggen van stukken daaruit de gevolgtrekkingen kan maken die hem geraden voorkomen, is niet van toepassing op het niet (tijdig) indienen van een verweerschrift (vergelijk ABRvS 19 maart 2014 nr. 201307256/1/V6, ECLI:2014:989). Ook in het onderhavige geval is er geen reden om aan het niet (tijdig) indienen van het verweerschrift de door belanghebbende bepleite consequenties met betrekking tot de (verdeling van de) bewijslast te verbinden. Daarbij neemt het Hof het volgende in aanmerking. Belanghebbende heeft ter zitting kunnen reageren op hetgeen door de Inspecteur in zijn pleitnota’s naar voren is gebracht. De pleitnota’s bevatten een voorspelbare en deels, na de procedure bij de rechtbank, herhaalde weerspreking van hetgeen door belanghebbende wordt gesteld. In het door belanghebbende ter zitting gehouden pleidooi is reeds een weerspreking te lezen van hetgeen van de Inspecteur werd verwacht dat hij zou aanvoeren. Omgekeerd is dat eveneens het geval met de pleitnota’s van de Inspecteur. Gelet op deze herhaalde en uitputtende uiteenzettingen over de door partijen ingenomen standpunten is belanghebbende door het niet (tijdig) indienen van een verweerschrift door de Inspecteur niet in haar processuele positie benadeeld.
Vereiste aangifte
6.2.
Voor het jaar 2003 heeft belanghebbende in het geheel geen aangifte in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen gedaan. Artikel 27e van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (Awr) gebiedt in dat geval de rechter de omkering en verzwaring van de bewijslast toe te passen. Deze processuele sanctie houdt in dat de rechter het beroep ongegrond verklaart tenzij belanghebbende overtuigend aantoont dat en in hoeverre de uitspraak op het bezwaar onjuist is. Het niet doen van de aangifte in de aangiftefase kan niet worden hersteld door het alsnog inzenden van de aangifte in de bezwaarfase. De rechtbank heeft terecht de omkering en verzwaring van de bewijslast tot uitgangspunt genomen bij de beoordeling van de vraag of de aanslag terecht en tot het juiste bedrag is opgelegd.
6.3.
Voor het jaar 2005 is een nihilaangifte ingediend. Belanghebbende heeft niet aannemelijk gemaakt dat het biljet dat hij bij het bezwaarschrift heeft gevoegd reeds in de aangiftefase is ingediend. De omstandigheid dat belanghebbende in 2005 substantiële belaste inkomsten uit sparen en beleggen heeft genoten (door partijen voor de rechtbank gezamenlijk gesteld op € 18.000) brengt mee dat de voor 2005 ingediende nihilaangifte niet de vereiste aangifte als bedoeld in artikel 27e van de AWR is. Derhalve dient de rechter het beroep tegen de uitspraak op bezwaar voor 2005 ongegrond te verklaren, tenzij belanghebbende doet blijken dat en in hoeverre de uitspraak op bezwaar onjuist is.
6.4.
Belanghebbende heeft aangevoerd dat de Inspecteur ter zitting van het Hof
Amsterdam van 7 mei 2013 vertrouwen heeft gewekt dat als belanghebbende informatie zou verstrekken, zij niet te maken zou krijgen met omkering van de bewijslast. Deze stelling mist feitelijke grondslag. In het proces-verbaal van de zitting van 7 mei 2013 bij Hof Amsterdam is te lezen dat de Inspecteur juist geen toezegging doet dat hij de navorderingsaanslagen zal verlagen maar wel bereid is nog eens naar de aanslagen te kijken en deze ambtshalve te verminderen als belanghebbende informatie toezendt op grond waarvan die aanslagen kunnen worden verminderd. Overigens komt ook uit de stukken niet naar voren dat de Inspecteur in de voorafgaande procedures een toezegging in de zin zoals door belanghebbende wordt gesteld heeft gedaan zonder dat de Inspecteur zou hebben gezegd dat hij daarvoor eerst de informatie zou moeten hebben ontvangen waaraan hij die vermindering ten grondslag kan leggen.
Schatting 2003
6.5.
Het Hof is van oordeel dat de Inspecteur het inkomen van belanghebbende voor het jaar 2003 in redelijkheid heeft geschat. Bij dit oordeel overweegt het Hof het volgende.
6.6.
Volgens de uitspraak en het proces-verbaal van het verhandelde ter zitting van de rechtbank heeft de Inspecteur erkend dat met betrekking tot het jaar 2003 een bedrag van € 114.589 aan extra loonkosten en een te vormen voorziening van € 155.537 (totaal ongeveer € 270.000) in mindering op de winst van belanghebbende en haar echtgenoot konden worden gebracht, maar heeft hij ook gesteld dat de stakingswinst ten minste met dit bedrag moet worden verhoogd. De Inspecteur houdt volgens het proces-verbaal van de rechtbank en zijn verklaring ter zitting van het Hof rekening met een bedrag aan stakingswinst inclusief goodwill van ongeveer € 600.000. Ter zitting van het Hof heeft de Inspecteur aan de hand van algemene cijfers betoogd dat de stakingswinst waarschijnlijk circa € 1,4 miljoen heeft bedragen. Het Hof is met de rechtbank van oordeel dat, de aangegeven omzet en winstcijfers van de onderneming [A] in ogenschouw nemend, er geen reden is de stakingswinst op een lager bedrag te schatten dan de Inspecteur bij de vaststelling van de aanslag heeft gedaan.
6.7.
Belanghebbende heeft niet doen blijken dat de aanslag 2003 onjuist is vastgesteld. Bij dit oordeel heeft het Hof het volgende in aanmerking genomen.
6.8.
Belanghebbende heeft aangevoerd dat naast het hiervoor onder 6.6 bedoelde bedrag van ongeveer € 270.000 ook de aan de onderneming opgelegde naheffingsaanslag loonheffing over het jaar 2002 (€ 163.072) en een post vermeend zwart loon over dat jaar (€ 125.925) in aanmerking moeten worden genomen. De Inspecteur heeft hier tegenover gesteld dat deze posten een schuld (de aanslag) en kosten (de lonen) betreffen die ten laste van het jaar 2002 zijn gekomen en geen invloed hebben op de stakingswinst in 2003. Het Hof acht deze stellingname juist. Dat sprake zou zijn van een toezegging van de kant van de Inspecteur in die zin dat een voorziening mag worden gevormd in 2003 in weerwil van het feit dat het maken van loonkosten betrekking heeft op de bedrijfsuitoefening van het betreffende jaar 2002 en geen verband heeft met de bedrijfsuitoefening van een later jaar is niet waargemaakt door belanghebbende.
6.9.
Belanghebbende heeft met hetgeen hij heeft aangevoerd niet doen blijken dat sprake is van zakelijke goodwill bij de staking en inbreng in de BV. De omstandigheid dat de jaarstukken van de BV op zich geen goodwill vermelden is te dezen niet van gewicht. Belanghebbende heeft niet aangetoond dat de relatie met C geen waarde vertegenwoordigde en er enkel sprake was van persoonlijke goodwill. De Inspecteur mocht er bij zijn schatting van de winst van uitgaan dat de winstcapaciteit bij een onderneming als de onderhavige mede wordt bepaald door de zelfstandige organisatie van de onderneming als zodanig en niet uitsluitend samenhangt met de persoonlijke kwaliteiten van de betrokkenen.
Gelet op het vorenstaande verwerpt het Hof, evenals de Rechtbank in eerste aanleg heeft gedaan, de stelling van belanghebbende dat geen sprake was van persoonlijke goodwill. Het Hof wijst het ter zitting gedane aanbod om deze stelling alsnog te bewijzen door het horen van de heren [C] en [D] af. Daarbij neemt het Hof in aanmerking dat belanghebbende, zoals in de uitnodiging voor de zitting is vermeld, getuigen naar de zitting kan meebrengen of kan oproepen ter zitting te verschijnen, mits daarvan uiterlijk een week voor de dag van de zitting mededeling aan het Hof en de andere partij was gedaan. Belanghebbende heeft om haar moverende redenen van deze mogelijkheid geen gebruik gemaakt. Dit dient voor haar rekening te blijven (vgl Hoge Raad 23 mei 2014, ECLI:NL:HR:2014:1194).
6.10.
Ook overigens is het Hof van oordeel dat belanghebbende geen feiten en omstandigheden heeft aangevoerd en - met in achtneming van de ingevolge artikel 27e van de Awr verzwaarde bewijslast - heeft bewezen, op grond waarvan zou kunnen worden geoordeeld dat het belastbare inkomen uit werk en woning op een te hoog bedrag is vastgesteld.
Schatting 2005
6.11.
Naar het oordeel van het Hof heeft de Inspecteur het belastbare inkomen uit werk en woning voor het jaar 2005 in redelijkheid op € 100.000 geschat. Hetgeen belanghebbende aanvoert over verrekenbare loonheffing, brengt het Hof niet tot een ander oordeel. Die stelling ziet immers op de berekening van de aanslag en niet op de schatting van het belastbaar inkomen. Uit het bezwaar, waarin het loon waarover de loonheffing is berekend, op € 109.000 is gesteld, volgt dat het vastgestelde belastbare inkomen van € 100.000 eerder te laag dan te hoog is.
6.12.
Belanghebbende heeft naar het oordeel van het Hof wel aangetoond dat loonheffing is ingehouden en afgedragen. De verzamelloonstaat is weliswaar op een latere datum (13 oktober 2015) geprint maar er zijn bankafschriften overgelegd waaruit de stortingen van de loonheffing op de rekening van de Belastingdienst blijken. Het daartegenover door de Inspecteur eerst ter zitting gehouden algemene betoog over mogelijke manipulatie van de verzamelloonstaat in die zin dat met regels en bedragen zou kunnen zijn geschoven, brengt het Hof niet tot een ander oordeel. Het Hof neemt hierbij in aanmerking dat de stukken ter onderbouwing van de stelling inzake de verrekenbaarheid van de loonheffingen al bij de rechtbank zijn ingediend en dat van de Inspecteur geen verweerschrift of nader stuk is ontvangen. Om ter zitting van belanghebbende nog nader bewijs te verlangen in de vorm van het overleggen van de bankafschriften van belanghebbende zelf, zoals de Inspecteur heeft aangevoerd, vindt het Hof in de gegeven omstandigheden te ver voeren. Derhalve dient bij de vaststelling van de aanslag rekening te worden gehouden met verrekenbare loonheffing van € 47.153.
6.13.
Met hetgeen belanghebbende overigens heeft aangevoerd, heeft zij niet overtuigend aangetoond dat het belastbare inkomen uit werk en woning op een lager bedrag dan € 100.000 dient te worden vastgesteld.
6.14.
Ter zitting van de Rechtbank zijn partijen overeengekomen dat voor het jaar 2005 € 18.000 als inkomen uit sparen en beleggen in aanmerking dient te worden genomen. Ter zitting van het Hof hebben zij dit opnieuw verklaard. Derhalve is de navorderingsaanslag in zoverre op een te hoog bedrag vastgesteld.
Slotsom
6.15.
Het vorenstaande in aanmerking nemend komt het Hof tot de conclusie dat het hoger beroep voor wat betreft de navorderingsaanslag 2003 ongegrond en voor wat betreft de navorderingsaanslag 2005 gegrond is. Voor dat jaar dient het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen te worden verminderd tot € 18.000 en dient met € 47.153 verrekenbare loonheffing rekening te worden gehouden.
Immateriële schade
6.16.1.
De Hoge Raad heeft in zijn arresten van 10 juni 2011, nrs. 09/02639, 09/05112 en 09/05113, ECLI:NL:HR:2011:BO5046, BO5080 en BO5087 beslist dat het rechtszekerheidsbeginsel ertoe noopt dat ook belastinggeschillen binnen een redelijke termijn worden beslecht en dat in voorkomend geval overschrijding van de redelijke termijn, behoudens bijzondere omstandigheden, dient te leiden tot vergoeding van immateriële schade.
6.16.2.
Voor de beantwoording van de vraag of de redelijke termijn is overschreden, wordt aangesloten bij de uitgangspunten die zijn neergelegd in het arrest van de Hoge Raad van 22 april 2005, nr. 37.984, ECLI:NL:HR:2005:AO9006, BNB 2005/337. Dit betekent dat als uitgangspunt geldt dat, behoudens bijzondere omstandigheden, de berechting van een zaak door de rechtbank niet binnen een redelijke termijn geschiedt indien de rechtbank niet binnen twee jaar nadat die termijn is aangevangen, uitspraak doet. Die termijn vangt op grond van de arresten van de Hoge Raad van 10 juni 2011 in beginsel aan op het moment dat de Inspecteur het bezwaarschrift ontvangt. Voor de procesfasen van hoger beroep en cassatie gelden dienovereenkomstige periodes van twee jaar waarbij voor de procedure na verwijzing daarenboven een jaar als redelijk geldt.
6.16.3.
De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 19 februari 2016, nr. 14/03907, ECLI:NL:HR: 2016:252 (hierna: het arrest), een overzicht gegeven van hetgeen heeft te gelden bij het beantwoorden van de vraag of sprake is van overschrijding van de redelijke termijn, welke behoudens bijzondere omstandigheden, dient te leiden tot vergoedingen van geleden immateriële schade. Anders dan de rechtbank heeft geoordeeld is het ingevolge genoemde jurisprudentie nog redelijk als de procesfasen bezwaar, beroep, hoger beroep, cassatie en procedure na verwijzing in totaal inclusief de verwijzingsprocedure en behoudens bijzondere omstandigheden in totaal zeven jaar hebben geduurd.
6.16.4.
Gerekend vanaf de datum van indiening van het bezwaar tegen de navorderingsaanslag IB/PVV 2003 op 9 januari 2007 is inmiddels een termijn van tien jaar en bijna twee maanden verstreken. De redelijke termijn is met drie jaar en twee maanden verstreken, afgerond drie en een half jaar.
Het Hof volgt het oordeel van de rechtbank dat de overschrijding van de redelijke termijn in hoofdzaak is veroorzaakt door de behandelingsduur voor het gerechtshof Amsterdam en de rechtbank na terugwijzing en het hoger beroep en dat deze is toe te rekenen aan de Staat.
Belanghebbende heeft aangevoerd dat haar voor de overschrijding van de redelijke termijn in de procesfasen met betrekking tot de navorderingsaanslag IB/PVV 2005 een afzonderlijke vergoeding toekomt. Het Hof volgt de stelling van belanghebbende. Deze procedure heeft niet in hoofdzaak betrekking op hetzelfde onderwerp als de procedure inzake de navorderingsaanslag IB/PVV 2003. Immers de procedure inzake de navorderingsaanslag IB/PVV 2003 betreft de vraag of de Inspecteur de stakingswinst in redelijkheid heeft geschat en of terecht goodwill in aanmerking is genomen terwijl de procedure inzake de navorderingsaanslag IB/PVV 2005 betrekking heeft op de vraag of belanghebbende recht heeft op verrekening van loonbelasting.
De navorderingsaanslag IB/PVV 2005 is opgelegd op 27 januari 2008 en op 28 februari 2008 is tegen deze aanslag een bezwaarschrift ingediend. Vanaf die datum tot aan de datum waarop in het onderhavige hoger beroep uitspraak wordt gedaan is negen jaar verstreken. De redelijke termijn voor die procedure is met twee jaar overschreden. Voor geen van beide aanslagen zijn bijzondere omstandigheden aanwezig die verlenging dan wel verkorting van de redelijke termijn meebrengen.
6.16.5.
Het Hof zal het vorenstaande in aanmerking nemend, op de voet van artikel 8:73 van de Awb de Staat, de Minister van Veiligheid en Justitie veroordelen tot het betalen van een schadevergoeding van € 3.500 voor de procedure over de navorderingsaanslag IB/PVV 2003 en € 2.000 voor de procedure over de navorderingsaanslag IB/PVV 2005.
Proceskosten en griffierecht
7.1.
Het Hof acht termen aanwezig de Staat, de Minister van Veiligheid en Justitie (Minister), te veroordelen in de door belanghebbende voor de rechtbank en in hoger beroep voor dit Hof gemaakte proceskosten, waarbij het Hof, gelet op de inhoud van de desbetreffende dossiers, de zaken BK-15/01095 en BK-15/01096 en BK-15/01097 aanmerkt als met elkaar samenhangende zaken in de zin van artikel 3 van het Besluit proceskosten bestuursrecht.
Voorts acht het Hof termen aanwezig de Inspecteur, te veroordelen in de door belanghebbende voor de rechtbank en in hoger beroep voor het Hof gemaakte proceskosten in de zaak BK-15/01096.
Het Hof stelt deze kosten, op de voet van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht in verbinding met het vorengenoemde Besluit en de daarbij behorende bijlage, voor de vorenbedoelde zaken tezamen vast op € 2.970 wegens beroepsmatig verleende rechtsbijstand (voor de rechtbank in twee procedures: 1 pt beroepschrift, 1 pt zitting, 1 pt aanvullend beroepschrift en 1 pt zitting en voor het Hof in één procedure: 1 pt hoger beroepschrift en 1 pt zitting. Verder een bedrag per punt van € 495, een wegingsfactor voor het gewicht van de zaak van 1 en een wegingsfactor voor samenhang van 1), waarvan in dit geval de helft van € 2.970, is € 1.485 bij belanghebbende in aanmerking zal worden genomen. Van het bedrag van € 1.485 zal € 743 worden betaald door de Inspecteur en € 742 door de Minister.
7.2.
Het Hof acht tevens termen aanwezig de Inspecteur te veroordelen in de door belanghebbende in de bezwaarfase gemaakte proceskosten, waarbij het Hof, gelet op de inhoud van de desbetreffende dossiers, de zaken BK-15/01095 en BK-15/01096 aanmerkt als met elkaar samenhangende zaken in de zin van artikel 3 van het Besluit proceskosten bestuursrecht. Het Hof stelt deze kosten, op de voet van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht in verbinding met het vorengenoemde Besluit en de daarbij behorende bijlage, voor de vorenbedoelde zaken tezamen vast op € 246 wegens beroepsmatig verleende rechtsbijstand in de bezwaarfase (1 punt à € 246 x 1 (gewicht van de zaak) x 1 (factor samenhang).
7.3.
De voor het hoger beroep bij Hof Amsterdam, in de procedure met de nummers 10/00962 en 10/00963 en eerder bij het Hof Den Haag, in de procedure met de nummers BK-09/00281 en BK-09/00282 gemaakte proceskosten zijn belanghebbende reeds bij de uitspraak van het gerechtshof Amsterdam van 17 oktober 2013 vergoed.
7.4.
Belanghebbende heeft gesteld dat zij in aanmerking komt voor een proceskostenvergoeding door de Inspecteur op basis van de werkelijke gemaakte proceskosten omdat de Inspecteur haar onzorgvuldig zou hebben behandeld. Het Hof acht hier echter geen termen voor aanwezig. Niet kan worden gezegd dat de Inspecteur in de bezwaar en beroepsfase tegen beter weten in een standpunt heeft ingenomen en dit in hoger beroep steeds heeft gehandhaafd. De omstandigheid dat de Inspecteur geen verweerschrift heeft ingediend, levert evenmin voldoende termen op om een hogere vergoeding toe te kennen.
7.5.
Aan belanghebbende dient het voor de behandeling voor de rechtbank in de procedure AWB 08/8407 gestorte griffierecht van € 39, alsmede het voor de behandeling in hoger beroep bij dit Hof gestorte griffierecht van in totaal € 123 te worden vergoed, in totaal € 162, bij helfte door de Inspecteur en de Staat te betalen.
Het griffierecht dat voor het Hof Den Haag voor het hoger beroep in de procedurenummers BK-09/00281 en BK-09/00282 is betaald is door Hof Amsterdam in zijn uitspraak van 17 oktober 2013 vergoed.
Beslissing
Het Gerechtshof:
- vernietigt de uitspraak van de rechtbank;
- bevestigt de uitspraak op bezwaar voor wat betreft de navorderingsaanslag inkomstenbelasting 2003 en de daarbij gegeven beschikking heffingsrentebeschikking en boetebeschikking;
- vernietigt de uitspraak op bezwaar voor wat betreft de navorderingsaanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen 2005 en de daarbij gegeven heffingsrentebeschikking;
- vermindert de navorderingsaanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen voor het jaar 2005 tot een berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 100.000 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 18.000 en een verrekenbare loonheffing van € 47.153, met dienovereenkomstige vermindering van de heffingsrentebeschikking;
- veroordeelt de Staat, het Ministerie van Veiligheid en Justitie, tot vergoeding van de door belanghebbende geleden immateriële schade, vastgesteld op € 5.500;
- veroordeelt de Staat tot vergoeding van de proceskosten van belanghebbende, vastgesteld op € 742;
- veroordeelt de Inspecteur tot vergoeding van de proceskosten van belanghebbende, vastgesteld op € 989;
- gelast de Inspecteur aan belanghebbende een bedrag van € 81 aan griffierecht te vergoeden;
- gelast de Staat aan belanghebbende een bedrag van € 81 aan griffierecht te vergoeden.
Deze uitspraak is vastgesteld door mr. G.J. van Leijenhorst, voorzitter, mr. S.E. Postema. en mr. D.M. Drok, in tegenwoordigheid van de griffier mr. Y. Postema. De beslissing is op 1 maart 2017 in het openbaar uitgesproken.
aangetekend aan
partijen verzonden:
Zowel de belanghebbende als het daartoe bevoegde bestuursorgaan kanbinnen zes wekenna de verzenddatum van deze uitspraak beroep in cassatie instellen bij de Hoge Raad der Nederlanden. Daarbij moet het volgende in acht worden genomen:
Bij het beroepschrift wordt een kopie van deze uitspraak gevoegd.
Het beroepschrift wordt ondertekend en bevat ten minste:
- de naam en het adres van de indiener;
- de dagtekening;
- de gronden van het beroep in cassatie.
Het beroepschrift moet worden gezonden aan de Hoge Raad der Nederlanden (belastingkamer), Postbus 20303, 2500 EH Den Haag.
De partij die beroep in cassatie instelt is griffierecht verschuldigd en zal daarover bericht ontvangen van de griffier van de Hoge Raad. In het cassatieberoepschrift kan worden verzocht de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.