Uitspraak
RECHTBANK DEN HAAG
Zittingsplaats Den Haag
NAV/c
Zaak-/rolnr.: 11261651 EL 24-13
26 juni 2025
Vonnis van de kantonrechter in de zaak van:
de besloten vennootschap DEXIA NEDERLAND B.V.,
gevestigd te Amsterdam,
eisende partij in conventie,
verwerende partij in reconventie,
hierna te noemen: Dexia,
gemachtigde: USG Legal Professionals,
gemachtigde: USG Legal Professionals,
tegen
[afnemer] ,
wonende te [woonplaats] ,
gedaagde partij in conventie,
gedaagde partij in conventie,
eisende partij in reconventie,
hierna te noemen: Afnemer (mannelijk enkelvoud),
gemachtigde: mr. G. van Dijk (Leaseproces).
gemachtigde: mr. G. van Dijk (Leaseproces).
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding van 31 juli 2024;
- de conclusie van antwoord in conventie en van eis in reconventie;
- de conclusie van repliek in conventie en van antwoord in reconventie;
- de conclusie van dupliek in conventie en van repliek in reconventie;
- de conclusie van dupliek in reconventie;
- de akte uitlaten producties van de zijde van Afnemer;
- de in het geding gebrachte producties.
1.2.
Ten slotte is partijen meegedeeld dat vonnis wordt gewezen.
2.De feiten
2.1.
Afnemer heeft de volgende leaseovereenkomsten ondertekend waarop hij als lessee stond vermeld, met als wederpartij (de rechtsvoorgangster van) Dexia:
Nr.
Contractnr.
Datum
Naam overeenkomst
Looptijd
Leasesom
I.
[contractnummer 1]
30-05-2000
Capital Effect
240 mnd
€ 11.042,40
II.
[contractnummer 2]
31-05-2000
Triple Effect
36 mnd
€ 11.363,85
III.
[contractnummer 3]
29-08-2001
Capital Effect
180 mnd
€ 8.031,60
IV.
[contractnummer 4]
29-08-2001
Triple Effect
36 mnd
€ 11.393,43
2.2.
Dexia heeft met betrekking tot de overeenkomsten een eindafrekening opgesteld met het volgende resultaat:
Nr.
Datum eindafrekening
Resultaat
Betaald?
I.
15-08-2006
- € 518,91
Nee
II.
30-05-2006
- € 2.486,99
Nee
III.
21-03-2007
- € 518,35
Nee
IV.
15-08-2006
- € 3.651,96
Nee
2.3.
Volgens opgave van Dexia heeft Afnemer op grond van de overeenkomsten – al dan niet bij wijze van vooruitbetaling – in totaal een bedrag van € 11.102,93 aan maandtermijnen aan Dexia betaald. Volgens die opgave heeft Afnemer € 1.488,93 aan dividenden ontvangen en € 942,15 aan fiscaal voordeel genoten.
2.4.
De gemachtigde van Afnemer, Leaseproces, heeft bij brief van 11 oktober 2005 de nietigheid, vernietiging, dan wel ontbinding van de overeenkomst ingeroepen onder meer op grond van onrechtmatige daad. Tevens is het recht voorbehouden ook nog andere gronden aan te voeren.
2.5.
Bij brief van 6 juni 2024 heeft Dexia Afnemer uitgenodigd om in gesprek te gaan en te onderzoeken of partijen tot afronding van het effectenleasedossier kunnen komen. Zij zijn niet tot afronding van het dossier gekomen.
3.De vorderingen en het verweer in conventie en in reconventie
3.1.
Dexia vordert dat de kantonrechter bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad voor wat betreft de proceskosten:
- Afnemer zal veroordelen tot betaling van een bedrag van € 1.840,01, vermeerderd
- zal verklaren voor recht dat Dexia met betrekking tot de overeenkomsten aan al
- Afnemer zal veroordelen in de proceskosten.
3.2.
Afnemer voert verweer tegen de vorderingen. Het verweer mondt uit in een tegenvordering waarbij Afnemer vordert, samengevat, dat de kantonrechter bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:
- voor recht zal verklaren dat Dexia onrechtmatig heeft gehandeld jegens Afnemer
- Dexia zal veroordelen tot voldoening aan Afnemer van al datgene dat Afnemer aan
- Dexia zal veroordelen in de proceskosten.
3.3.
Op de stellingen en verweren van partijen zal voor zover nodig hierna nader worden ingegaan.
4.De beoordeling van de vorderingen in conventie en in reconventie
algemeen
4.1.
Het gaat in deze zaak om een financieel product dat tussen 1990 en 2003 in Nederland ongeveer één miljoen keer is verkocht, namelijk een effectenleaseovereenkomst. Kenmerk van dit product is, dat de afnemer van het product met geleend geld belegt. Na het instorten van de aandelenmarkt zijn vele afnemers geconfronteerd met restschulden en andere verliezen. In de afgelopen 15 à 20 jaar zijn in Nederland hierover duizenden procedures gevoerd, waarbij Dexia vaak één van de procespartijen was. Door belangenbehartigers van afnemers en vertegenwoordigers van aanbieders van deze producten is, in het kader van de WCAM, een regeling getroffen, die bij beschikking van het Gerechtshof Amsterdam van 25 januari 2007 algemeen verbindend is verklaard. Enkele tienduizenden afnemers hebben deze regeling niet geaccepteerd en tijdig een opt-out-verklaring ingediend, onder wie Afnemer.
4.2.
De procedures hebben geleid tot veel jurisprudentie, waaronder verschillende richtinggevende arresten van de Hoge Raad. Deze jurisprudentie is bij de gemachtigden van partijen bekend. [1] Deze jurisprudentie wordt bij de beoordeling van de vorderingen als leidraad genomen. Door partijen zijn geen (althans onvoldoende) bijzondere omstandigheden gesteld die in deze zaak een afwijking daarvan rechtvaardigen.
4.3.
Toepassing van deze jurisprudentie leidt in het onderhavige geval tot de volgende conclusies:
er is sprake van huurkoop;
er is geen sprake van dwaling, misleidende reclame en/of misbruik van omstandigheden; evenmin is er sprake van (ver)nietig(baar)heid krachtens de Wck;
Dexia heeft haar bijzondere zorgplichten geschonden, in elk geval de waarschuwingsplicht, en daardoor onrechtmatig gehandeld;
Afnemer heeft schade geleden, bestaande uit betaalde termijnen;
er is voldoende causaal verband aanwezig tussen de hiervoor bedoelde schade en de onrechtmatige daad van Dexia.
verjaring
4.4.
Het verweer van Dexia dat de vordering van de afnemer is verjaard slaagt niet. De afnemer heeft binnen vijf jaar na de beëindiging van de effectenleaseovereenkomst en toezending van de eindafrekening waaruit zijn schade bleek Dexia gesommeerd om alle door de afnemer onder de effectenleaseovereenkomst betaalde bedragen terug te betalen. Vervolgens heeft de afnemer tijdig de zogenoemde opt-out-verklaring aan de daartoe aangewezen notaris gezonden waardoor een nieuwe verjaringstermijn is gaan lopen, en zijn telkens tijdig verschillende brieven/sommaties gestuurd (mede namens andere afnemers) waarin de afnemer telkens uitdrukkelijk verklaarde zich alle rechten jegens Dexia voor te behouden. Dexia kent die brieven, zodat de afnemer kan volstaan met een verwijzing naar deze brieven en deze niet in elke procedure opnieuw hoeft over te leggen. Bovendien zijn alle brieven gedeponeerd en verwijst afnemer naar de plaats waar deze brieven in het depot te vinden zijn. Het is niet nodig dat de afnemer in deze brieven nauwkeurig zijn vordering omschrijft met aanwijzing van de correcte juridische grondslag daarvoor. Voor Dexia was het duidelijk, althans had het op grond van alle omstandigheden rond de WCAM-procedure duidelijk moeten zijn, welke feiten aanleiding gaven tot het instellen van de vorderingen en op welke juridische grondslagen die vorderingen werden gebaseerd . Gezien deze context heeft de afnemer met zijn brieven de verjaring telkens gestuit. Dexia heeft in het licht van de opvolgende stuitingsbrieven onvoldoende toegelicht dat tussen de verschillende stuitingen meer dan vijf jaar zou zijn verstreken. Van verjaring van de vordering van de afnemer is dan ook geen sprake.
tussenpersoon
4.5.
Afnemer heeft de overeenkomsten met Dexia afgesloten via de tussenpersoon Spaaradvies Eurolife. Tussen partijen is niet in geschil dat de tussenpersoon niet beschikte over de voor beleggingsadvieswerkzaamheden noodzakelijke vergunning. In de prejudiciële beslissing van 10 juni 2022 [2] heeft de Hoge Raad uitgelegd in welke gevallen Dexia heeft gecontracteerd in strijd met het verbod van artikel 41 NR 1999 (dan wel met het daarmee materieel overeenkomende artikel 25 NR 1995). Daarvan is volgens de Hoge Raad sprake als de afnemer een effectenleaseovereenkomst is aangegaan nadat de daarbij optredende tussenpersoon (zonder te beschikken over de daarvoor benodigde vergunning), tevens – naar Dexia wist of behoorde te weten – als financieel adviseur is opgetreden door advies te geven. Dexia stelt dat het gegeven beleggingsadvies naar het destijds geldende Europese recht niet vergunningplichtig was. In het vonnis van de rechtbank Overijssel van 22 juni 2021 (ECLI:NL:RBOVE:2021:2548), dat heeft geleid tot de hiervoor genoemde prejudiciële beslissing van de Hoge Raad van 10 juni 2022, heeft de rechtbank toegelicht, onder verwijzing naar een arrest van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 15 oktober 2019 (ECLI:NL:GHARL:2019:8462), dat en waarom geen sprake is van strijd met het toepasselijke Europese recht. Er is geen reden om thans anders te oordelen. De Hoge Raad heeft, zoals (de gemachtigden van) partijen bekend is, bepaald dat het moet gaan om een gepersonaliseerde aanbeveling, waarbij een aantal omstandigheden zijn genoemd, die bij de beoordeling daarvan van belang kunnen zijn. Ook indien niet wordt vastgesteld dat die omstandigheden zich voordoen, bestaat de mogelijkheid dat de tussenpersoon toch een gepersonaliseerde aanbeveling heeft gedaan als door de Hoge Raad bedoeld, namelijk een aanbeveling die is voorgesteld als geschikt voor de betrokken afnemer ook als dat onder omstandigheden als een ‘verkooppraatje’ kan worden gekarakteriseerd.
4.6.
De stelplicht en bewijslast dat de tussenpersoon Afnemer heeft geadviseerd en dat Dexia wetenschap had of behoorde te hebben van het feit dat de tussenpersoon Afnemer, anders dan in algemene zin, een persoonlijk en specifiek op dit product toegesneden advies heeft verstrekt, rusten op Afnemer als de partij die zich op de rechtsgevolgen van het onrechtmatig handelen van Dexia beroept. De door Afnemer gestelde feiten en omstandigheden dienen voldoende concreet te zijn en zo mogelijk voorzien van onderbouwing. Voor zover Dexia de gestelde feiten en omstandigheden betwist, dient die betwisting eveneens voldoende gemotiveerd te zijn. Bij de beoordeling of de stellingen voldoende concreet en onderbouwd zijn en of het verweer voldoende gemotiveerd is weegt mee dat beide partijen al zeer lange tijd – in elk geval sinds de opt-out door Afnemer in 2007 – weten dat over de totstandkoming van de overeenkomsten en de afwikkeling daarvan een gerechtelijke procedure gevoerd zal (kunnen) worden, zodat van hen verlangd mag worden de voor hun procespositie relevante informatie en stukken te hebben verzameld en bewaard.
4.7.
Afnemer stelt over de feitelijke gang van zaken het volgende:
“2000
Afnemer kwam via een kennis in contact met de tussenpersoon. Naar aanleiding van dat contact is een afspraak gemaakt voor een huisbezoek om de financiële situatie van Afnemer door te nemen met een financieel adviseur van de tussenpersoon. Vervolgens hebben meerdere huisbezoeken plaatsgevonden.
Tijdens de gesprekken heeft de adviseur geïnformeerd naar de financiële wensen en de situatie van Afnemer. Afnemer gaf aan de wens te hebben om vermogen op te bouwen voor een financiële reserve in de toekomst. De adviseur gaf aan dat het mogelijk was om dit doel te bereiken en dat hij hier een geschikte constructie voor wist. Afnemer gaf aan graag eventueel te betalen bedragen in een keer te voldoen en niet maandelijks te moeten betalen.
De adviseur adviseerde Afnemer daarop om een Capital Effect product en een Triple Effect product van Bank Labouchere af te sluiten. Hij adviseerde om de Capital Effect overeenkomst af te sluiten met een vooruitbetaling van de inleg van ongeveer NLG 4.800,-, en de Triple Effect overeenkomst met een vooruitbetaling van ongeveer NLG 4.000,-. De adviseur lichtte toe dat Afnemer door deze combinatie van producten aanzienlijk vermogen zou opbouwen voor een financiële reserve in de toekomst. Middels de vooruitbetalingen kon Afnemer de inleg in een keer voldoen.
De adviseur zette zijn advies kracht bij door middel van brochures (…) Middels de brochures maakte de adviseur aan Afnemer inzichtelijk welke opbrengst zou volgen uit de Capital Effect en Triple Effect overeenkomsten, waarbij hij toelichtte dat de vermogensopbouw voor Afnemer op eenzelfde positieve wijze zou verlopen. Met de voorgespiegelde rendementen kon Afnemer haar doelstelling realiseren, aldus de adviseur. De adviseur heeft geen aandacht besteed aan tegenvallende resultaten of mogelijk negatieve rendementen. De adviseur heeft de vermogensopbouw dan ook zeer rooskleurig aan Afnemer voorgespiegeld.
Afnemer had geen ervaring met beleggen of kennis van complexe financiële producten en vertrouwde daarom volledig op de deskundigheid van de adviseur en zijn advies. Om deze reden heeft Afnemer het advies van de adviseur opgevolgd. De aanvraagformulieren zijn tijdens een huisbezoek ingevuld en ondertekend, en de uiteindelijke overeenkomsten zijn op een later moment ondertekend (…)
2001
Ruim een jaar later kwam Afnemer opnieuw in contact met de adviseur. Naar aanleiding van dat contact is een afspraak gemaakt voor een huisbezoek om de financiële situatie van Afnemer door te nemen. Vervolgens hebben meerdere huisbezoeken plaatsgevonden.
Tijdens de gesprekken kwam ter sprake dat Afnemer nog steeds de wens had om vermogen op te bouwen voor een financiële reserve in de toekomst, en om te betalen inleg ineens te voldoen. De adviseur adviseerde Afnemer daarop wederom om een Capital Effect overeenkomst af te sluiten met een vooruitbetaling van de inleg van ongeveer NLG 4.800,-, en een Triple Effect overeenkomst met een vooruitbetaling van ongeveer NLG 4.000,-. Dit pakket aan producten was nagenoeg gelijk aan die uit 2000, waardoor Afnemer op eenzelfde wijze aanzienlijk vermogen zou opbouwen voor een financiële reserve in de toekomst. Dit onderbouwde de adviseur mede aan de hand van het prognosevoorbeeld.
Afnemer had nauwelijks ervaring met beleggen en geen kennis van complexe financiële producten, en vertrouwde daarom volledig op de deskundigheid van de adviseur en zijn advies. Om deze reden heeft Afnemer het advies van de adviseur opgevolgd. De aanvraagformulieren zijn tijdens een huisbezoek ingevuld en ondertekend, de uiteindelijke overeenkomsten zijn op een later moment ondertekend.”
4.8.
Afnemer heeft, ter onderbouwing van zijn stellingen, gewezen op de volgende stukken die in het geding zijn gebracht:
- een kopie van de aanvraagformulieren van 23 mei 2000 op naam van Afnemer, waarop een stempel is geplaatst met de tekst
- een kopie van de aanvraagformulieren van 22 augustus 2001 op naam van Afnemer, waarop een stempel is geplaatst met de tekst “Spaaradvies Eurolife (…) en verder is ingevuld:
- een kopie van de overeenkomsten, voorzien van het adviseursnummer:
- een brochure van Bank Labouchere met informatie over haar beleggingsproducten,
- een brochure van Bank Labouchere, voorzien van de titel
- een brochure van Bank Labouchere, voorzien van de titel
- een brochure van Bank Labouchere, voorzien van de titel
- een verklaring van de heer [naam] , destijds adviseur bij de tussenpersoon.
4.9.
Met deze feitelijke uiteenzetting en stukken heeft Afnemer voldoende onderbouwd gesteld dat sprake is geweest van vergunningplichtige advisering. Dexia heeft de door Afnemer geschetste gang van zaken slechts in algemene termen betwist. Dexia had echter meer concreet moeten maken dat en waarom volgens haar destijds geen sprake is geweest van advisering. Zo had Dexia moeten uiteenzetten op welke wijze de overeenkomsten in haar visie tot stand waren gekomen. Dexia heeft weliswaar erop gewezen dat zij op geen enkele wijze betrokken is geweest bij het contact tussen Afnemer en de adviseur van de tussenpersoon, maar dat kan Dexia niet baten. Voor zover Dexia daardoor in bewijsnood is, komt dat voor haar rekening en risico. Niet alleen had zij zoals hiervoor is overwogen eerder bewijs kunnen verzamelen maar daarbij komt dat Dexia destijds ervan heeft afgezien om eigen voorlichting te geven aan potentiële klanten en gebruik heeft gemaakt van deze tussenpersoon voor de afzet van haar producten. Dit terwijl het voor haar als aan toezicht onderworpen effecteninstelling verboden was om van die tussenpersoon cliënten aan te nemen aan wie adviezen waren verstrekt. Het had op haar weg gelegen om daarop controle uit te oefenen en ervoor te zorgen dat zij wel over concrete informatie beschikte over de totstandkoming van een contract en de daarbij betrokken (medewerker van de) tussenpersoon. [3] Daarom wordt uitgegaan van de juistheid van de door Afnemer geschetste gang van zaken nu Dexia deze onvoldoende heeft weersproken. Aan bewijslevering wordt niet toegekomen.
wetenschap Dexia
4.10.
Afnemer stelt dat Dexia wist, althans behoorde te weten, dat de tussenpersoon een op de persoon van Afnemer toegesneden beleggingsadvies heeft gegeven. Dexia betwist dit. Uit diverse uitspraken volgt dat Dexia ermee bekend moet zijn geweest dat tussenpersonen op grote schaal individueel persoonlijk financieel advies gaven. [4] Hoewel in dit geval niet is gebleken dat Dexia concrete wetenschap heeft gehad van de advisering van de tussenpersoon aan Afnemer, had het op de weg van Dexia gelegen om bij de totstandkoming van de overeenkomsten met Afnemer, actief navraag te doen bij de tussenpersoon of de desbetreffende klant de overeenkomsten is aangegaan op advies van de tussenpersoon, om te kunnen beoordelen of zij de overeenkomsten met Afnemer kon en mocht aangaan. Dat Dexia in deze zaak enig concreet hierop gericht onderzoek heeft verricht is gesteld noch gebleken. Zij had derhalve behoren te weten dat Afnemer door de tussenpersoon is geadviseerd.
aansprakelijkheid Dexia
4.11.
Nu Dexia ondanks het voorgaande toch met Afnemer de overeenkomsten is aangegaan, heeft zij jegens Afnemer onrechtmatig gehandeld. Dit moet Dexia zwaar worden aangerekend. Weliswaar zijn aan Afnemer omstandigheden toerekenbaar die tot de schade hebben bijgedragen, maar vanwege de uiteenlopende ernst van de gemaakte fouten, eist de billijkheid in beginsel dat de vergoedingsplicht van Dexia geheel in stand blijft. [5] Weliswaar kunnen er situaties zijn waarin voldoende reden is om een deel van de schade op grond van artikel 6:101 BW voor rekening van de afnemer te doen komen, maar in dit geval zijn dergelijke feiten en omstandigheden niet aanwezig. De schade komt dan ook geheel voor rekening van Dexia.
vorderingen van Afnemer
4.12.
De door Afnemer gevorderde verklaring voor recht zal daarom worden toegewezen, in die zin dat voor recht wordt verklaard dat Dexia onrechtmatig jegens Afnemer heeft gehandeld door Afnemer als cliënt te accepteren terwijl zij behoorde te weten dat de tussenpersoon Afnemer niet alleen als klant aanbracht maar Afnemer tevens persoonlijk had geadviseerd en de tussenpersoon geen vergunning daarvoor bezat.
4.13.
De als gevolg hiervan door Afnemer geleden schade kunnen partijen inmiddels berekenen. De voor vergoeding in aanmerking komende schade bestaat uit de door de afnemer betaalde inleg (termijnbetalingen en eventuele aflossingen) en het niet vergoede gedeelte van de (fictieve) restschuld. Daarnaast dient rekening gehouden te worden met te verrekenen genoten voordelen, waaronder daadwerkelijk ontvangen dividenduitkeringen, fiscale voordelen en een eventueel in aanmerking te nemen batig saldo uit voorgaande overeenkomsten. Een en ander volgens het door Dexia overgelegde financiële overzicht waarvan de juistheid door Afnemer niet of onvoldoende gemotiveerd is betwist. In het geval reeds eerder een schadevergoeding door Dexia is betaald, geldt ten aanzien van de verrekening daarvan hetgeen is overwogen in de beslissing van de Rechtbank Amsterdam van 25 november 2021 (ECLI:NL:RBAMS:2021:7910). De wettelijke rente is verschuldigd over het door Dexia te restitueren bedrag volgens de uitgangspunten als geformuleerd in HR 1 mei 2015 (ECLI:NL: HR:2015:1198) en HR 3 februari 2017 (ECLI:NL:HR:2017:164, r.o. 3.6.3).
4.14.
Afnemer heeft aan de hand van het door Dexia overgelegde financiële overzicht in de conclusie van dupliek in conventie en van repliek in reconventie de schade berekend op € 8.671,85. Omdat Dexia de berekening niet heeft betwist, zal de kantonrechter uitgaan van dit bedrag.
4.15.
Een vergoeding voor buitengerechtelijke kosten is niet aan de orde. Niet gebleken is dat er meer of andere werkzaamheden aan de orde zijn geweest dan die, welke genoemd zijn in het arrest van de Hoge Raad van 12 april 2019, ECLI:NL:HR:2019:590.
4.16.
Gelet op het voorgaande behoeven de andere door Afnemer aangevoerde gronden geen nadere bespreking.
vorderingen Dexia
4.17.
Gelet op de beoordeling in reconventie worden de vorderingen van Dexia afgewezen.
proceskosten
4.18.
Omdat Afnemer in reconventie inhoudelijk gelijk krijgt, is Dexia aan te merken als de in het ongelijk te stellen partij. Dexia zal worden veroordeeld in de proceskosten (inclusief nakosten) aan de zijde van Afnemer gevallen. Omdat het partijdebat in conventie is samengevallen met het debat in reconventie worden de kosten in conventie tot op heden begroot op nihil. De proceskosten in reconventie van Afnemer worden begroot op:
- salaris gemachtigde € 542,00 (2 x tarief € 271,00)
- nakosten
€ 135,00
€ 135,00
Totaal € 677,00
5.De beslissing
De kantonrechter:
in conventie
5.1.
wijst de vorderingen af,
5.2.
veroordeelt Dexia in de kosten van de procedure, aan de zijde van Afnemer gevallen, tot op heden begroot op nihil,
in reconventie
5.3.
verklaart voor recht dat Dexia onrechtmatig jegens Afnemer heeft gehandeld door Afnemer als cliënt te accepteren terwijl zij behoorde te weten dat de tussenpersoon Afnemer niet alleen als klant aanbracht maar Afnemer tevens persoonlijk had geadviseerd en de tussenpersoon geen vergunning daarvoor bezat,
5.4.
veroordeelt Dexia om aan Afnemer te betalen een bedrag van € 8.671,85, vermeerderd met de wettelijke rente daarover een en ander zoals weergegeven in r.o. 4.13.,
5.5.
veroordeelt Dexia in de proceskosten van € 677,00, te betalen binnen veertien dagen na aanschrijving daartoe. Als Dexia niet tijdig aan de veroordelingen voldoet en het vonnis daarna wordt betekend, dan moet Dexia ook de kosten van betekening betalen,
5.6.
verklaart de veroordelingen uitvoerbaar bij voorraad,
5.7.
wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. I.D. Bellaart, kantonrechter, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 26 juni 2025.